Beheer en actualisatie

De wegvakken en hectopunten van het NWB worden met behulp van diverse bronnen toegevoegd, gewijzigd of verwijderd. Denk hierbij aan ontwerptekeningen van (weg)beheerders, verkeersbesluiten, raadsbesluiten, plantopografie, Basisregistraties (BAG, BGT, BRT) en eventueel door de opdrachtnemer zelf ingewonnen bronnen. Wegvakken dienen bij voorkeur voor de opensteling van een weg ingevoerd te zijn. Het kan voorkomen dat wegen voor bijvoorbeeld planstudies als toekomstige wegen lang voor de opening ingebracht worden, dan wordt een datum in gebruik name opgenomen en zal het wegvak voor die datum niet zichtbaar zijn in de standaard NWB producten. In dit hoofdstuk worden de beheer en onderhoudsprocessen voor het NWB nader toegelicht.

Dienstverleningsovereenkomst RWS - Kragten

Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het NWB beheerproces. RWS heeft daarvoor een meerjarige dienstverleningsovereenkomst afgesloten met advies-, ontwerp- en ingenieursbureau Kragten. De gevraagde dienst bestaat niet alleen uit het uit het onderhoud van het NWB wegen, maar ook het NWB vaarwegen, Wegkenmerken en WegGegevens. Er dienen mutaties te worden uitgevoerd op zowel de wegen, vaarwegen en gebieden in het Basisbestand Netwerken (BN). Deeze handleiding beperkt zich waar mogelijk tot de beschrijving van de diensten op het gebied van registreren, controleren en onderhouden van het wegennetwerk in het BN.

Onderhoud van wegvakken
Het muteren van NWB wegvakken kan bestaan uit het wijzigen van de geometrie, de topologie en/of de attributen van het betreffende wegvak. De geometrie van meerdere wegvakken kan worden gewijzigd door bijvoorbeeld een knooppunt te verplaatsen, waardoor de aangrenzende wegvakken mee veranderen. De topologie van wegvakken kan gewijzigd worden door nieuwe wegvakken toe te voegen, wegvakken samen te voegen of te splitsen. Daarnaast heeft elk wegvak verschillende administratieve gegevens die kunnen wijzigen.

Onderhoud van hectopunten
De digitale hectopunten vertegenwoordigen de hectometerpaaltjes langs Rijks en Provinciale wegen. De locatie van een hectopunt wordt in xy-coördinaten vastgelegd op de as van het wegvak. Hierbij wordt tevens de afstand berekend in meters tot het beginpunt van het wegvak. Bij ieder gehectometreerd wegvak wordt ook een hectointerval berekend over dat stuk van het wegvak waarvan de hectometrering continue op- of afloopt.

Onderhoud van gebieden
Het onderhouden van gebieden oftewel zones binnen het BN is het corrigeren van zones. Deze functie is bedoeld om de geometrie en attributen van gebieden te wijzigen.

Mutaties vanuit de basisregistraties

Aanpassingen aan het NWB komen voort uit het gebruik van nieuwe aanvullende bronnen (de basisregistraties) bij de invoer van gegevens en bij het achteraf bewaken van de kwaliteit van het NWB. Bij het verwerken van aangeleverde gegevens / mutaties is het concept van de digitale levensloop van een weg van belang. De digitale levensloop beschrijft welke acties genomen dienen te worden bij levensloopgebeurtenissen van een weg in de verschillende basisregistraties:

1. De registratie van een nieuwe of aangepaste weg kan in het BAG op de volgende manieren herkend worden:
   1. Bij het bereiken van de status “realisatie gestart” van bebouwing (per definitie gelegen aan een weg) in de BAG, kan de weg overgenomen of aangepast worden het NWB. De geografie van de weg wordt niet geregistreerd in de BAG en dient geschat te worden aan de hand van de bebouwing waar de locatie wel van bekend is en aan de hand van luchtfoto’s en/of satellietbeelden (Tenzij er data van de locatie beschikbaar is).
   2. De registratie van de naam van een weg in de BAG die niet voorkomt in het NWB en waaraan geen bebouwing ligt. Door het ontbreken van bebouwing is de (globale) ligging van de weg onbekend. Voor het bepalen van de geografie van de weg dient de opdrachtnemer andere bronnen te gebruiken (situationeel, de opdrachtnemer dient telkens te bepalen welke bron het meest geschikt is).
2. Binnen vijf dagen na het openstellen van een weg wordt de status in de BAG gewijzigd naar “opengesteld”. Deze statuswijziging / mutatie dient overgenomen te worden in het NWB.
3. Binnen uiterlijk zes maanden na openstelling is de weg geregistreerd in de BGT en kan de hartlijn van de weg met grotere nauwkeurigheid worden bepaald. De BGT bevat geen belijning. De hartlijn die op basis van BGT-wegvlak wordt bepaald, kan afwijken van de verkeerskundige hartlijn.
4. Binnen uiterlijk 24 maanden is de weg ook geregistreerd in BRT. Hiermee is het mogelijk om de kwaliteit van de registratie van wegkenmerken, anders dan de hartlijn, te verhogen. Daarnaast bestaat er een kleine kans dat de weg(aanpassing) niet eerder in de BGT is vastgelegd en dus mogelijk ook niet in het NWB.
5. Periodiek wordt de kwaliteit van het NWB gecontroleerd / bewaakt door het NWB te vergelijken met andere bronnen. Dit zijn in ieder geval de basisregistraties BAG, BGT en BRT, maar ook de bronbestanden Verkeersbesluiten, Verkeersborden , Floating Car Data enz. Deze periodieke controles hebben ook tot doel om meer zekerheid omtrent zaken zoals bijvoorbeeld rijrichting te krijgen. Gegevens die mogelijk niet expliciet worden aangeleverd door de wegbeheerders waardoor (beredeneerde) aannames nodig zijn. Voor gegevens die wel nodig zijn voor het NWB maar niet te vinden zijn in andere bronnen of niet gebruikt mogen worden, wordt verwezen naar de individuele wegbeheerders.

Mutaties aangeleverd door de wegbeheerder

Wegbeheerders kunnen voor openstelling van een nieuwe of aangepaste weg digitale bestanden aanleveren aan de uitvoeringsorganisatie van het NWB. Dit kan via mail: nwb@rws.nl met in het onderwerp het betreffende wegnummer en hectometrering van-tot en/of de projectnaam.
Het zal ook (vaak) voorkomen dat een weg via deze “zij-instroom” eerder ontvangen wordt dan via het BAG – BGT – BRT traject. Wanneer dit zich voordoet dient de weg op basis van de zij-instroom melding aangemaakt of aangepast te worden. Indien later alsnog een registratie plaatsvindt in één van de basisregistratie kan dit aanleiding zijn tot een aanpassing in het NWB. Het kan dus voorkomen dat een wegvak vaker dan één maal onderhanden genomen moet worden.

Gefaseerde openstellingen

Tijdelijke openstellingen/wijzigingen worden opgenomen in het NWB indien deze tenminste 2 maanden van kracht zullen zijn:

• Een wijziging die ingaat vóór of op de 15e van een maand wordt in het NWB verwerkt in de maand voorafgaand aan de wijziging.
• Een wijziging die ingaat na de 15e van een maand wordt in het NWB verwerkt in de maand van de wijziging.
• Aanlevering van tekeningen dient minimaal 6 weken voorafgaand aan de ingangsdatum te geschieden.

Overdracht naar andere wegbeheerder

De latende beheerder stelt de NWB uitvoeringsorganisatie op de hoogte en waarborgt de nazorg hieromtrent zijnde het Koninklijk Besluit of andere definitief wettelijk besluit.

Het NWB Beheerproces

Het beheerproces NWB kent de volgende processtappen:

• Verwerken mutatie
• Synchroniseren
• Publiceren informatieproduct NWB
• Uitvoeren kwaliteitsmetingen
• Terugkoppelen

Schematische weergave van het NWB beheerproces

Verwerken mutatie

Deze activiteit betreft het verwerken van mutaties op (vaar)wegen of gebieden direct aangeleverd door (vaar)wegbeheerder (huidige situatie) of voor met name wegen door de BAG en/of BGT en wordt uitgevoerd door de opdrachtnemer. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de applicatie(s) en tooling beschikbaar gesteld door Rijkswaterstaat.
Naast het feit dat een ontvangen mutatie nieuwe of gewijzigde gegevens zal bevatten, dient de mutatie ook als trigger beschouwd te worden. Het geheel van de registratie van de weg waar de mutatie betrekking op heeft, dient tegen het licht gehouden te worden. Een nieuw of gewijzigd gegeven kan namelijk ook aanleiding zijn om andere gegevens aan te passen, opdat het geheel (weer) consistent blijft.

Synchroniseren

De synchronisatie wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat en behelst het integreren van het gemuteerde NWB in de data-omgeving die gebruikt wordt voor het vervaardigen van diverse informatieproducten waaronder het NWB.

Publiceren informatieproduct NWB

Periodiek wordt door Rijkswaterstaat een nieuwe versie van het NWB vervaardigd en gepubliceerd.

Kwaliteitsmeting

Naast het verwerken van (actuele) mutaties wordt de kwaliteit van het NWB continu gemonitord. Hiertoe worden eens per maand door zowel Rijkswaterstaat als de opdrachtnemer kwaliteitsmetingen uitgevoerd waarbij gebruik wordt gemaakt van externe bronnen. Lees hierover meer in dit hoofdstuk.

Proceskwaliteit

Bovenstaande kwaliteitsmetingen hebben betrekking op het meten van de inhoudelijk kwaliteit van het NWB. Daarnaast wordt ook de proceskwaliteit gemeten. Hiertoe wordt over de volgende aspecten gerapporteerd:

• Aantal verwerkte mutaties per maand van de laatste 12 maanden: totalen en uitgesplitst per gemeente en/of bron;
• Percentage mutatie verwerkt op tijd / niet verwerkt op tijd per maand van de laatste 12 maanden;
• Gemiddelde verwerkingsduur mutaties per maand van de laatste 12 maanden;
• Overzicht mutaties die te laat verwerkt zijn in de afgelopen maand. De te tonen kenmerken zijn: identificatie; datum email ontvangen; bronhouder; onderwerp; te laat reden; notificatie verstuurd.

De rapportages met betrekking tot de proceskwaliteit zijn te vinden op de NWB website onder het kopje Maandrapportage verwerkte mutaties 2024, de bijbehorende kaarten onder Gemeenten met gemuteerde gegevens - kaarten 2024 en Gemeenten die mutaties hebben aangeleverd - kaarten 2024.

Terugkoppelen

De opdrachtnemer koppelt namens Rijkswaterstaat eventuele bevindingen terug naar de aanvrager van de mutatie (meestal de wegbeheerder). Het betreft zowel bevindingen opgedaan tijdens het verwerken van aangeleverde mutaties als bevindingen naar aanleiding van een kwaliteitsmeting (achteraf). Met deze feedback kunnen de wegbeheerders de kwaliteit van een volgende levering verhogen hetgeen bijdraagt aan het uiteindelijke doel, namelijk zo snel mogelijk een volledige, accurate en betrouwbare registratie van nieuwe of gemuteerde wegen in het NWB. De zal eventuele terugmeldingen verzorgen aan de basisregistraties indien daarin inconsistenties / fouten gedetecteerd worden. De website Verbeterdekaart.nl is hiervoor het gangbare medium.

Applicatielandschap

De opdrachtnemer gebruikt voor het NWB de RWS applicatie OHX. De OHX maatwerk applicatie is een extensie op ArcMap en bevat functionaliteiten en tools waar de standaard tools van ArcMap niet in voorzien. Er is generieke en specifieke maatwerk functionaliteit ontwikkeld. De generieke maatwerk functionaliteit kan door de gehele OHX applicatie heen gebruikt worden (bv. splitsen van wegvakken). De specifieke maatwerk functionaliteit is functionaliteit voor een bepaald onderdeel zoals bijvoorbeeld het plaatsen van hectopunten op een wegvak.

Het applicatielandschap voor het beheer van het NWB

Wegkenmerken muteren in George

Een groot aantal wegkenmerken kunnen inmiddels direct door de wegbeheerders worden aangepast in de muteerapplicatie George. Voordeel is dat beheerders daarmee zelf eenvoudig mutaties in een viewer kunnen invoeren en daarmee direct controle hebben over de actualiteit van hun wegennetwerk.

Het Mutatieproces inclusief George schematisch weergegeven op hoofdlijnen.

Wegbeheerders kunnen hiervoor een account aanvragen door een mailtje te sturen naar de NDW Service desk. Het is mogelijk dat er al een collega toegang tot deze viewer heeft, hij of zij kan u dan zelf rechtstreeks toevoegen.