Het Samenwerkingsverband NWB

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de provincies, waterschappen, de politie en Rijkswaterstaat zijn in 2019 een samenwerkingsverband aangegaan om de gezamelijke ambities voor het Nationaal Wegen Bestand te kunnen realiseren. De coördinatie van de vraagarticulatie van de NWB-partners is ondergebracht binnen de structuur van het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW), de verantwoordelijkheid voor de productie van de bestanden vindt plaats binnen de centrale Informatievoorziening van Rijkswaterstaat (RWS CIV). De partijen hebben ook afspraken gemaakt over de verdeling van de kosten. De samenwerking is formeel gestart per 1 januari 2020.

Doel van de samenwerking

De samenwerking is gericht op het geschikt en bruikbaar maken van het bestand voor de diverse toepassingsgebieden: mobiliteit, omgevingskwaliteit, beleidsinformatie en openbare orde en veiligheid. De partners in het samenwerkingsverband maken afspraken over de ambitie, kwaliteit en inhoud van het nationaal wegenbestand. Onderdeel van de samenwerking betreft ook de afstemming met BZK en IenW over het mogelijk opgaan van het NWB in het stelsel van basisregistraties. Dit vindt plaats in het kader van het programma DIS-geo van BZK (Doorontwikkeling in Samenhang van de basisregistraties).

NWB is dé digitale drager én verbinder van verschillende informatiebronnen om te komen tot actuele, betrouwbare, nauwkeurige én voorspelbare planbare wegverkeerinformatie

Governance

De governance van het NWB en de werkwijze van de samenwerking vindt op dezelfde wijze plaats als de samenwerking op verkeersgegevens binnen NDW. Het NWB heeft een eigen Opdrachtgeversberaad (OGB) en Partneroverleg (PO). Vanwege de overlap in de deelnemende partijen in NDW en NWB overleggen de OGB’s op dezelfde dag. De Raad van Toezicht (RvT) van NDW, is tevens de Raad van Toezicht voor het NWB. Via deze gremia worden de scope en bijbehorende prioriteiten bepaald en bewaakt. Meer informatie over de organisatiestructuur van de NDW is te vinden op de NDW website.

Partners

De partners bepalen met elkaar de ambitie en functionaliteit van het bestand en komen met elkaar tot een jaarplan dat door RWS wordt getoetst op maakbaarheid. De functionaliteit kan worden gerealiseerd door mutaties op data door te voeren en/of door wijzigingen in het datamodel en systemen.
Naast de Provincies, Waterschappen, Ministerie IenW en RWS heeft de Nationale Politie besloten om aan te sluiten als datapartner (en daarmee als aspirant lid van het OGB). Daarnaast worden met de volgende partijen gesprekken gevoerd over deelname in de samenwerking: een aantal gemeenten, VVA, RDW, CBS, GNMI. Op inhoud wordt samengewerkt met o.a. de VNG en het Kadaster.

Wijzigingsbehoefte

Het NWB is geen doel, maar een middel dat bijdraagt aan een actuele, betrouwbare en consistente registratie en ontsluiting van data over het wegennetwerk. Er is een drietal trends die deze ontwikkeling noodzakelijk maken:

1. De digitalisering van mobiliteit vraagt om grip op data en werkprocessen: de digitalisering van de samenleving raakt ook onze manieren van verplaatsen en de inrichting van openbare ruimte en infrastructuur. De communicatie tussen voertuigen en wegkantsystemen neemt toe, er is veel aandacht voor verkeersmanagement en er wordt steeds meer ingezet op verkeersveiligheid. De komst van 5G biedt mogelijkheden om de mobilist realtime te voorzien van informatie over zijn reis en om het gebruik van de infrastructuur af te stemmen op diens behoeften, bijvoorbeeld via in-carsystemen. Tegelijkertijd roept dit ook de vraag op van wie er zeggenschap heeft over gegenereerde data, willen gebruikers actuele informatie over hun reis ontvangen en zoeken wegbeheerders naar grip op IT-systemen met een mobiliteitsfunctie. De digitalisering vraagt om een herbezinning van interne werkprocessen, budgetten, sturingskracht en assets op straat. Hierin ligt een kans voor een goede publieke basisregistratie.

2. De maatschappelijke functie van mobiliteitsdata neemt toe: voorheen werd data over verkeersnetwerken vooral gebruikt om de mobilist accurate data over de reis in al zijn facetten te verschaffen. De informatiebehoefte is toegenomen en daarnaast treedt er een diversificatie op binnen de eindgebruikers van informatie. Bekende actoren zoals mobilisten en overheden bepalen de behoeften en het ontwikkeltempo van producten, maar het is bijvoorbeeld amper bekend dat verschillende publieke en private partijen individuele contacten onderhouden met alle wegbeheerders in Nederland om relevante gegevens te verkrijgen. Hieruit blijkt ook het verborgen potentieel voor een goed publiek databestand over het verkeersnetwerk omdat de maatschappelijke behoefte aan relevante informatie breder is dan menigeen denkt. Deze diversificatie van eindgebruikers valt ook op binnen de opgezette pilots rondom de doorontwikkeling van het NWB: de regionale hulpdiensten willen graag beschikken over accuratere positioneringsdata en er is een behoefte aan een accuraat bestand als basis voor verkeersmodellen voor o.a. geluidberekeningen gesignaleerd. Ook hier kan een goede publieke basisregistratie bijdragen aan het doelmatiger en optimaler informeren van zowel overheidspartijen, dienstverleners en eindgebruikers op de weg.

3. Binnen alle overheidslagen is de integraliteit van beleid steeds belangrijker aan het worden. Vraagstukken en ontwikkelingen worden niet meer sectoraal of incidenteel bekeken, maar op basis van integraliteit en waar nodig maatwerk. Binnen het ruimtelijke domein moet de verkeerskundige steeds vaker bijdragen aan het oplossen van vraagstukken waarbij de verkeerskundige component niet het uitgangspunt maar een facet is. Dit vereist ook dat er valide beleidsmatige informatie beschikbaar is om beleidsmatige keuzes te onderbouwen.

Bovenstaande (functionele) wijzigingsbehoeften hebben geleid tot wijzigingen aan de invulling van het inhoudelijk beheer van het NWB (zie hoofdstuk Beheer en actualisatie) en tot het verbeteren van de kwaliteit door het gebruik van basisregistraties (zie Kwaliteit).

Om de bovengenoemde (functionele) wijzigingsbehoeften te kunnen realiseren is randvoorwaardelijk dat alle wegbeheerders gegevens over nieuwe of aangepaste wegen tijdig aan Rijkswaterstaat leveren. Dit kan niet afgedwongen worden door Rijkswaterstaat, aangezien er geen (wettelijke) verplichting tot aanleveren van de gegevens is.